Postanowienia Konstytucji 3 Maja
- Religia: Religia katolicka została utrzymana jako religia panująca. Zagwarantowano wolność wyznawcom innych religii i obrządków.
- Szlachta - ziemianie: Potwierdzono prawa szlachty, zagwarantowano prawa własności, bezpieczeństwa, wolności, zobowiązano szlachtę do obrony Konstytucji i Rzeczypospolitej
- Mieszczanie: Zapewniono nietykalność osobistą (niemożliwość skazania bez wyroku sądowego), możliwość nabywania ziemi, głos doradczy na sejmie
- Chłopi - włościanie: Chłopów otoczono opieką prawa i państwa. Zapewniono wolność osiedlania się i poruszania po kraju i za jego granice.
- Konstytucja wprowadzała trójpodział władzy:
Władza ustawodawcza - parlament jako najwyższy organ władzy wybierany na dwa lata, sejm zwoływany przez króla lub marszałka. Kompetencje sejmu: uchwalanie prawa, nakładanie podatków, kontrolowanie innych władz i instytucji. Co 25 lat mógł zbierać się sejm konstytucyjny-prawo zmiany konstytucji.
Władza wykonawcza -król i Straż Praw (rząd), w skład której wchodzili: prymas, pięciu ministrów, pełnoletni następca tronu bez prawa głosu, marszałek sejmu. Straż Praw kierowała administracją, podlegały jej komisje (policji, spraw wewnętrznych, interesów zagranicznych, wojny i skarbu). Król przewodniczący Straży, miał prawo nominacji biskupów, senatorów, ministrów, urzędników, oficerów; w razie wojny sprawował naczelne dowództwo nad wojskiem. Ministrowie, mieli obowiązek podpisywania każdego rozporządzenia własnoręcznie pod kontrolą Sejmu
Władza sądownicza –sądy i trybunały
- Rzeczpospolitą ogłoszono monarchią konstytucyjną.
- Sejm: Podzielono na dwie izby (poselską i senatorską) z kadencją 2 letnią. Zniesiono liberum weto, konfederacje i wolną elekcję, decyzje miały być podejmowane większością głosów
- Król i rząd: Władza królewska miała być dziedziczna. W skład Straży Praw (rządu) wchodził król i pięciu ministrów. Ministrów powoływał król lecz zwolnić ich mógł jedynie Sejm. Król został głową Straży Praw. Król nie był odpowiedzialny prawnie ani konstytucyjnie ale jego decyzje wymagały akceptacji ministrów.
Zachęcamy również do zapoznania się z prezentacją przygotowaną przez klasę II TA.
Opracowała: Anna Klimaszewska
Źródło 1, Źródło 2, Źródło 3